วันอัฏฐมีบูชา |
อัฏฐมีบูชา แปลว่า การบูชาในวันอัฏฐมี หมายถึง การบูชาในวันแรม ๘ ค่ำ เดือน๖ซึ่งเป็นวันถวายพระเพลิง
พระสรีระของพระพุทธเจ้าถัดจากวันวิสาขบูชามา ๘ วัน กล่าวคือเมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพานระ
หว่างต้นรังคู่ป่าสาลเมืองกุสินาราความเศร้าโศกก็เกิดขึ้นทั่วไปในหมู่พุทธศาสนิกชนที่เป็นปุถุชน ส่วนพระขีณาสพ
ก็เกิดธรรมสังเวช |
|
พวกมัลลกษัตริย์ได้ทำการบูชาพระบรมศพด้วยเครื่องบูชาอันประณีตและสวยงาม ประกอบพิธีเหมือนดังที่
จัดให้แก่พระมหากษัตริย์ตามที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ ในวันที่ ๗ จึงอัญเชิญพระบรมศพไปประดิษฐาน ณ
มกุฏพันธนเจดีย์ ซึ่งตั้งอยู่ทางตะวันออกของเมืองกุสินาราแล้วถวายพระเพลิง แต่ไฟไม่ติด โดยเทพยดาได้บันดาล
ไว้เพื่อรอพระมหากัสสปะมาถึงฝ่ายพระมหากัสสปะได้พาภิกษุ ๕๐๐ รูป เดินทางไปยังเมืองกุสินาราตอนเที่ยงได้
พบกับอาชีวกคนหนึ่งสอบถามและทราบว่าพระพุทธเจ้าปรินิพพานแล้วได้ ๗ วันจึงเดินทางต่อไปจนถึงเมืองกุสินารา
เมื่อถึงมกุฏพันธนเจดีย์แล้วก็พาพระสงฆ์ประนมมือเดินเวียนรอบจิตกาธาน๓รอบแล้วเข้าไปถวายบังคมพระบาทของ
พระพุทธองค์ทันใดนั้นเทพยดาก็บันดาลให้ไฟลุกขึ้นที่จิตกาธานเผาพระบรมศพจนหมดสิ้น เหลือเพียงผ้า ๑ คู่ ที่ใช้หุ้มห่อพระบรมศพชั้นในสุดและชั้นนอกสุด กับพระเขี้ยวแก้ว ๔ พระรากขวัญ ๒ สิ่งทั้ง ๗ นี้ ยังคงอยู่ปกติมิได้
กระจัดกระจายไป |
|
ส่วนพระบรมสารีริกธาตุที่เหลือแตกกระจายออกเป็น ๓ ขนาด คือขนาดใหญ่ประมาณเท่าเมล็ดถัวแตก ขนาดกลางประมาณเท่าเมล็ดข้าวสารหัก และขนาดเล็กประมาณเท่าเมล็ดพันธ์ผักกาด และหลังจากนั้น ได้มีการแบ่ง
พระบรมสารีริกธาตุไปตามทที่ปรากฏในคัมภีร์และเอกสารต่าง ๆ ทั่วไปพิธีกรรมที่ปฏิบัติในวันอัฏฐมีบู ชาในอดีตไม่
ปรากฏหลักฐานเอกสารที ่เด่นชัด จึงสันนิษฐานว่า จะนิยมจัดเฉพาะบางวัดเท่านั้น ไม่แพร่หลายทั่วไปเหมือนวัน
วิสาขบูชาและวันอื่นๆ หลักปฏิบัติในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาวันสำคัญทางพระพุทธศาสนาทั้ง ๔ วันนี้มีความ
เกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้าโดยตรงในปัจจุบันนิยมมีพิธีปฏิบัติในวันทั้ง๔นี้คล้ายคลึงกันคือ
๑. การใส่บาตรทำบุญที่วัดหรือที่บ้านในเวลาเช้า
๒. การสมาทานศีล๕หรือศีลอุโบสถ
๓. การปล่อยนกปล่อยปลาหรือสัตว์มีชีวิตอื่นๆ
๔. การงดเว้นการดื่มสุราเมรัย และอบายมุขทุกชนิด และสถานเริงรมย์บางแห่งก็ร่วมบำเพ็ญบุญ
โดยงดเปิดกิจการในวันทั้ง๓ ยกเว้นวันอัฏฐมีบูชา เพื่อถวายเป็นพุทธบูชาด้วย
๕. การไปนมัสการไหว้พระสวดมนต์ และทำบุญตามวัดวาอารามต่าง ๆ
๖. การฟังพระธรรมเทศนาและปฏิบัติสมาธิภาวนา
๗ การสนทนาธรรมกับพระภิกษุหรือผู้ทรงคุณทางศาสนา
๘.การเวียนเทียนที่วัดโดยพุทธศาสนิกชนจะเตรียมดอกไม้ธูป เทียน ไปวัด เมื่อถึงกำหนดเวลาเวียนเทียน (ส่วนมากจะเป็นตอนกลางคืน ช่วง ๑๙.๐๐ - ๒๐.๓๐น.) ก็จะประกอบพิธีดังนี้ |
|
๑. เมื่อถึงวันวิสาขบูชา (รวมทั้งวันมาฆบูชาอาสาฬหบูชาหรืออัฏฐมีบูชา)ควรเตรียมเครื่องบูชา เช่นธูป เทียนดอกไม้ไว้ให้พร้อม การแต่งกายไปประกอบพิธีควรให้สุภาพเรียบร้อย
๒.เมื่อไปชุมนุมพร้อมกัน ณ ที่จะประกอบพิธีบูชา เช่น ที่หน้าลานโบสถ์วิหาร หรือลานหน้าพระเจดีย
พระสถูปองค์ใดองค์หนึ่ง และเมื่อได้เวลาประกอบพิธีแล้วให้ทุกคนยืนถือดอกไม้ ธูป เทียน ด้วยมือขวาชูขึ้น
ไว้เสมอลำตัว
๓. พระสงฆ์ผู้เป็นประธานในพิธีกล่าวให้โอวาท (หรือความสำคัญและความเป็นมาของวันนี้) ประมาณ
๑๐๑๕นาทีทุกคนประนมมือถือดอกไม้ธูป เทียนตั้งใจฟังด้วยความเคารพเมื่อพระสงฆ์ให้โอวาทจบลงให้
เปล่งเสียงสาธุการ
๔. ประธานพิธีแจ้งให้ทุกคนจุดธูป เทียน แล้วกล่าวนำบูชา ทุกคนว่าตาม
๕. เมื่อกล่าวคำบูชาพระสงฆ์จะเดินนำหน้า ประชาชนเดินตามหลังเวียนขวารอบโบสถ์ หรือปูชนียสถาน๓ รอบด้วยอาการสงบ
๖. เมื่อครบ ๓ รอบแล้วให้นำธูปไปปักไว้ที่กระถางธูปนำเทียนไปปักไว้ที่ราวเชิงเทียนและนำดอกไม้ใส่ไว้ใน
ภาชนะที่วัดจัดไว้เป็นเสร็จพิธีในการเดินเวียนรอบอุโบสถหรือปูชนียสถานนั้นท่านผู้รู้ได้แนะนำ
ให้ภาวนาในใจในการเดินเวียนแต่ละรอบ ดังนี้รอบที่ ๑ ให้น้อมจิตระลึกถึงพระพุทธเจ้าโดยสวดบทสรรเสริญ
พระพุทธคุณ (อิติปิโส ภควา
) ไปจนจบรอบ หรือหากใครสวดไม่ได้ อาจภาวนาในใจว่า พุทฺโธ
พุทฺโธ..ไปจนจบรอบก็ได้รอบที่ ๒ ให้น้อมจิตระลึกถึงพระธรรมโดยสวดบทสรรเสริญพระธรรมคุณ (สฺวาก
ขาโตภควตา ธมฺโม )ไปจนจบรอบ หรือหากใครสวดไม่ได้ อาจภาวนาในใจว่า ธมฺโมธมฺโม.ไปจนจบรอบก็ได้รอบที่ ๓ ให้น้อมจิตระลึกถึงพระสงฆ์โดยสวดบทสรรเสริญพระสังฆคุณ(สุปฏิปนฺโนภควโตสาวกสงฺโฆ)
ไปจนจบรอบ หรือหากใครสวดไม่ได้ อาจภาวนาในใจว่า สงฺโฆ สงฺโฆ ไปจนจบรอบก็ได้อนึ่งก่อนหรือหลังเวียนเทียน
บางวัดนิยมมีพระธรรมเทศนาหรือเจริญพุทธมนต์บทที่เกี่ยวข้องกับวันสำคัญนั้นๆด้วยและบางวัดก็จะจัดให้มีนิทรรศ
การเกี่ยวกับความเป็นมาและความสำคัญนั้นโดยใช้สื่อต่าง ๆ เช่นรูปภาพสไลด์เป็นต้นซึ่งเป็นสิ่งที่กระตุ้นความสน
ใจของพุทธศาสนิกชนไม่น้อย |
|
ปัจจุบันราชการได้กำหนดวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา๓วันคือวันวิสาขบูชาวันมาฆบูชาและ
วันอาสาฬหบูชาเป็นวันหยุดราชการแต่วันอัฏฐมีบูชาไมได้ถูกกำหนดว่าเป็นวันหยุดราชการการนับกำหนด
วันทั้ง ๔ ในปีอธิกมาส ให้เลื่อนไปอีก ๑ เดือน คือ วันมาฆบูชาจะตรงกับกลางเดือน ๔ วันวิสาขบูชาและวัน
อัฏฐมีบูชาจะอยู่ในเดือนและวันอาสาฬหบูชาจะตรงกับเดือน ๘ หลัง |
|